Elektrik - Elektronik Teknolojisi Alanı

Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü Dalı

 

Elektrik - Elektronik Teknolojisi Alanı

A. ALANIN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ
Elektrik-Elektronik teknolojisi alanı bugün diğer tüm alanları geliştiren, temel ve üretken bir sanayiye dönüşmüş durumdadır.
Alan, bugün kendi tasarım ve teknolojilerini geliştirecek güce ulaşmıştır. Elektrik- Elektronik alanı birçok alanı etkilerken, ekonomiye kendi üretimi, ihracatı ve istihdamıyla yaptığı birinci derece katkının yanında, diğer sektörlere olan etkileriyle ikinci derece katkılarda da bulunmaktadır. Bu alandaki teknoloji değişimleri ve kalite artışlarının, sektör ürünlerini girdi olarak kullanan birçok alanda kalitenin artmasına olumlu etkide bulunacağı anlamına gelmektedir. Türk elektrik-elektronik sanayinin Türkiye ekonomisi içerisindeki payı her geçen gün artmaktadır. Sektörün sürekli gelişiyor ve kendini yeniliyor olması, dünya teknolojilerine uyum sağlamada ve yeni teknolojileri benimsemede gösterdiği çabukluk, sektörün parlak geleceğine işaret etmektedir.

İhracat ve iç talepteki canlanmaya bağlı olarak üretimini hızla artıran sektörde, başta dayanıklı tüketim mallarında elektronik cihaz ve beyaz eşya olmak üzere, kablolar, bağlantıparçalı iletkenler, elektrik dağıtım ve kontrol panoları gibi ürünlerde, kurulu kapasite ve
kapasite kullanım oranları sürekli artmaktadır. Türk elektrik-elektronik sanayi, yakın bir gelecekte Avrupa pazarını da aşarak,
kaliteli Türk ürünlerini, başta Amerika olmak üzere tüm dünya pazarlarında tüketicinin hizmetine sunabilecek yetenek, deneyim, girişkenlik ve azme sahiptir. Küresel pazarda lider olabilmek, ancak gelişmiş bir elektrik-elektronik sanayi ile mümkündür.

B. ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER
- Bobinajcılık
- Büro Makineleri Teknik servisi
- Elektrikli Ev Aletleri Teknik Servisi
- Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü
- Elektromekanik Taşıyıcılar
- Endüstriyel Bakım Onarım
- Görüntü ve Ses Sistemleri
- Güvenlik Sistemleri
- Haberleşme Sistemleri
- Otomasyon Sistemleri
- Yüksek Gerilim Sistemleri

ELEKTRİK TESİSATLARI VE PANO MONTÖRÜ
Tanımı
Elektrik-elektronik alanında; bina içi ve dışı elektrik tesisatının ve tüm elektrik panolarının kurulumu ile ilgili işleri kendi başına belirli bir süre içerisinde yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir..

Görevleri
- Elektrik tesisat projelerini çizmek.
- Elektrik tesisat borusu ve kanalı döşemek.
- Çağırma tesisatlarını yapmak.
- Haberleşme ve bildirim tesisatlarını yapmak.
- Güvenlik tesisatlarını yapmak.
- Çağırma ve bildirim, haberleşme bakım onarımını yapmak.

 

Dağıtım tabloları montajını yapmak.
- İç aydınlatma tesisatlarını yapmak.
- Dış aydınlatma tesisatlarını yapmak.
- Topraklama ve paratöner tesisini yapmak.
- Aydınlatma ve priz tesisatı bakım onarımını yapmak.
- Kuvvet tesisatını döşemek.
- Kuvvet tesisat bağlantılarını yapmak.
- Kuvvet tesis iç ve dış aydınlatmasını yapmak.
- Pano montaj hazırlığı ve malzeme montajı yapmak.
- Bara işlemek.
- Kuvvet tesis bakım onarımını yapmak.
- Teçhizata etiketleme/kodlama yapmak.
- Kablo montajı yapmak.
- Pano testini yapmak.
- Tesiste/Sahada Pano montajı yapmak

C. MESLEK ELEMANLARINDA ARANAN ÖZELLİKLER
Meslekte çalışacak kişilerin tüm duyu organları işlevlerini tam olarak yerine getirmelidir. El becerisine dayalı bir meslek alanı olduğundan, el ve parmaklarını ustalıkla kullanabilmelidir. Ayrıca titizlik ve özen isteyen bir çalışma gerektirdiğinden kişinin sabırlı,
dikkatli ve tedbirli olması gerekir. Mekanik konulara ilgili ve yetenekli, teknik resim çizme ve okuma becerisi gelişmiş alet ve makinelerle uğraşmaktan hoşlanan, sesleri ayırt edebilme yeteneğine sahip, ince ayrıntıları algılayabilen, ekip çalışmasına yatkın, sorumluluk duygusu gelişmiş, fen bilimleri, matematik, bilgisayar ve yabancı dil bilgisine sahip kişiler olması gerekir.
Bunların yanında, otomasyon sistemleri, endüstriyel bakım onarım, güvenliksistemleri, görüntü ve ses sitemleri dallarını seçecek kişilerin devre tasarım yeteneği ve matematiksel konulara ilgi duyan kişiler olmaları gerekir. Elektrik tesisatları ve pano montörlüğü, elektromekanik taşıyıcılar ve yüksek gerilim dallarını seçeceklerin kapalı yer ve yükseklik fobisi olmayan, tırmanma ve uzanma gibi
bedensel çalışmaları yapabilecek kadar güçlü ve dayanıklı, sara ve benzeri hastalıkları bulunmayan kişiler olması gerekir.

D. ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Bobinajcılar;fabrika ve atölyelerde çalışırlar. Çalışma ortamı temiz, iyi aydınlatılmış ve gürültüden uzaktır. Bobinajcı görevini kısmen ayakta yürütür ve işi birinci derecede malzeme ve makinelerle ilgilidir.Büro makineleri teknik servis elemanları; çalışmalarını, teknik servis hizmeti veren kuruluşlarda, işletmelerin kendi içinde oluşturdukları teknik servis departmanlarında,makinenin kullanım yerinde ya da büro makineleri imalatı yapan fabrikaların üretim biriminde yürütürler. Gerekli beceriyi kazandıktan sonra kendi işyerlerini de açabilirler, Gürültüden uzak temiz ve çok ağır olmayan bir iş ortamına sahiplerdir. Ayrıca büro makinelerinin periyodik bakımları için yerinde ve seri hizmet vermek gerektiğinden sık seyahat gerektirebilir. Elektrikli ev aletleri arıza bakım onarım elemanları; çalışmalarını evlerde ve bakım onarım atölyelerinde yürütürler. Sürekli hareketlilik ve değişik iş ortamlarında çalışma gerektiren bir meslektir.

Elektrik tesisatları ve pano montörleri; inşaatlarda, elektrik santrallerinde, şantiyelerde, ev ve iş yerlerinde çalışırlar. Çalışma ortamı tesisatın kurulduğu yere göre değişmekle beraber genellikle kapalı ortamlarda görev yaparlar. Elektrik dağıtım sistemlerinde çalışırken değişik hava koşullarında, yüksek yerlere tırmanarak zor şartlarda çalışmaları gerekebilir. Görevlerini yaparken dikkatsiz davranmaları önemli kazalara yol açabilir. İşin gerektirdiği güvenlik önlemleri (kask, emniyet kemeri, çizme, eldiven, tulum v.s) altında çalışmak zorundadırlar. Elektrik tesisatları ve pano montörlerinin çalışma ortamı; elektromekanik taşıyıcılar bakım onarım elemanı; genellikle çok katlı binalarda, kapalı mekânlarda bu sistemleri üreten iş yerlerinde ve inşaatlarda çalışırlar. Çalışma ortamı asansör, yürüyen merdiven/yol ve vinç montajında, iskele üzerinde, asansör boşluğunda güç pozisyonlarda çalışırlar. İşin gerektirdiği güvenlik önlemleri (kask, emniyet kemeri, eldiven, çizme, tulum vs.) altında, gerektiğinde kaynakçılarla koordineli çalışırlar.

Elektromekanik taşıyıcılar ve çalışma ortamları; endüstriyel bakım-onarım elemanları; İstihdam edildikleri işletmenin çalışma sahasına (kâğıt, gıda, tekstil, otomotiv,tıp vb.) ve işletme içerisindeki makine parkının durumuna göre, açık veya kapalı alanlarda gerekirse dar mekânlarda iş önlüğü, baret eldiven v.b kullanarak çalışırlar. Endüstriyel bakım onarımcının çalışma ortamı; görüntü ve ses sistemleri teknik servis elamanları; radyo, televizyon bakım onarımı, müzik seti ve CD bakım-onarımı, video bakım-onarımı, tuner, uzaktan kumanda, parça bakım-onarımı şeklinde kendini göstermektedir. Ayrıca, otomobillerin elektronik aksamındaki seslendirme sistemi, oto-radyo
ve teyplerinin bakım-onarım işlerini de radyo ve televizyon bakım-onarımcıları yapmaktadır. Kapalı mekânlarda, uygun koşullarda çalışılmaktadır. Ayrıca sinema, tiyatro, konser salonları, stadyum, açık hava tiyatroları çalışma alanları olabilir.Güvenlik sistemleri teknik elemanı; ortam olarak ev, iş yerleri ve fabrikaların kapalı ve açık mekânları kullanılır. Her türlü hava koşullarında çalışırlar. Genelde yeni
kurulan bina ve mekânların güvenlik sistemlerini kurduklarından değişik mekânlarda çalışırlar. Bu meslek daha çok küçük ölçekli işletmeler tarafından yürütülmektedir.
Haberleşme sistemleri elemanları; daha çok binalarda ve yüksek yerlerde sistem kurulumu üzerine çalışırlar. Her türlü hava koşulunda çalışmaktadırlar. Aynı zamanda kapalı ortamlarda teknik servis elemanı olarak iş yaparlar.

 

Otomasyon sistemleri elemanları;

endüstriyel üretim yapan, modern teknolojiyesahip atölye, fabrika ve laboratuvar ortamlarında çalışırlar. Genelde hareketli ve zevkli bir
çalışma ortamları vardır. Sürekli problem çözme ve tasarım işlemleri ile karşılaşırlar. Motor kontrol üniteleri, endüstriyel ağlar, ölçüm/kontrol sensör sistemlerinin kurulumu, PLC tabanlı kontrol sistemlerinin kurulması ve programlamasının yapıldığı ya da komleks bir
sistemin sürücü, PLC veya bir kontrol elemanı ile kumanda işlemlerinin yapıldığı işletmelerde çalışırlar. Görevleri diğer çalışanlarla iş birliğini gerektirir. Çalışma ortamı bol ışıklı, sıcak ya da soğuk, gürültülü, kirli olabilir. Çalışırken elektrik çarpması ya da başka
tehlikelere maruz kalınabilir. Endüstriyel otomasyon teknisyenleri çalışırken meslektaşlarıyla, işçilerle, makine mühendisleri, elektrik mühendisleri, elektronik mühendisleri, sistem mühendisleri ve kontrol mühendisleri ile iletişim hâlindedir.
Otomasyon sistemleri çalışma ortamı;

yüksek gerilim sistemleri teknik elamanları; Elektrik üretim iletim, dağıtım kurum ve kuruluşlarında, yüksek gerilim şantiyelerinde, fabrikaların, toplu konutların, büyük alışveriş merkezlerinin metro vb. yerlerin trafo merkezlerinde çalışırlar. Çalışma ortamları açık havada her türlü doğa şartlarında, kapalı ortamlarda ve yer altındadır . Elektrik dağıtım sistemlerinde çalışırken değişik hava koşullarında, yüksek yerlere tırmanarak zor şartlarda çalışmaları gerekebilir. Görevi yaparken dikkatsizlik önemli kazalara yol açabilir. Orta ve yüksek gerilim sistemlerini projesine uygun olarak döşemek, bakım ve onarımını yapmak bu mesleği icra edenlerin görev alanına girmektedir.

E. İŞ BULMA İMKÂNLARI

Elektrik tesisatçılığı ve pano montörlüğü;

Elektrik tesisatları ve panomontörlerinin iş bulma olanakları oldukça geniştir. Özel sektöre ait işletmelerde çalışma olanakları bulabildiği gibi küçük ölçekli işletmelerde de çalışabilir. Kanunlarda belirlenen şartları yerine getirmeleri durumunda, kendi işyerlerini açabilmektedirler İstihdam durumu, inşaat sektörüne bağlı olarak değişebilmektedir. Pano montörü olarak çalışan kişiler tesisat işlemlerinin, atölye, sistem ya da makinenin çalıştırılması ile ilgili yüzü ile ilgilenirler. Temel işlemler, mekanik montaj, bara işleme, kablo montajı ve pano testi gibi alanlarda ihtisaslaşma görülebilmektedir. Bu alanda çoğunlukla küçük ölçekli işletmelerin faaliyet gösterdikleri gözlenmektedir. 

Kamuda görev alınmak istenildiğinde; Daimi İşçi Sınavı (DİS) ya da KamuPersoneli Seçme Sınavı'nda (KPSS) başarılı olmak ve tercih sıralaması sonunda mesleği ile ilgili açık kadrosu bulunan bir kamu kurumuna atanmaya hak kazanmak gerekmektedir. Daha çok endüstrinin gelişmiş olduğu bölgelerde ve ileri teknolojinin kullanıldığı işletmelerde iş bulma olanağı yüksektir. Mesleklerinde iş bulma sorunu olduğunda ya da işsiz kalmaları hâlinde elektrik ve elektronik teknisyenlerinin yaptığı işlere de adayolabilirler, bilgisayar programcılığı yapabilir, makinelerin otomasyon programlarını hazırlayabilirler. Yüksek gerilim sistemleri teknik elemanı, bu alanda özellikle sanayisi gelişmiş bölgelerde iş bulma imkânları oldukça fazladır. Kamuya ve özel sektöre ait kurum ve kuruluşların orta ve yüksek gerilimle ilgili birimlerinde, fabrikalarda, elektrik santrallerinde, ve son yıllarda yaygınlaşan özel enerji üretim şirketlerinde iş bulabilir. Ayrıca özel proje taahhüt bürolarında proje çizimi yapabilirler. Mesleğin istihdam durumu, sanayinin gelişmesine bağlı olarak değişebilmektedir.

F. EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI
Elektrik-elektronik alanında öğrenim gören öğrenciler, 2547 sayılı Kanunun 45. maddesine 4702 sayılı Kanun ile eklenen E bendi uyarınca mezun olduklarında sınavsız yerleştirilebilecekleri meslek yüksek okulu programları aşağıda belirtilmiştir.
- İtfaiyecilik ve Yangın Güvenliği
- Biyomedikal Cihaz Teknolojisi
- Elektrik
- Elektrik-Elektronik Teknikerliği
- Elektronik Haberleşme
- Elektronik Haberleşme (Uzaktan Eğitim)
- Endüstriyel Elektronik
- Endüstriyel Elektronik(Uzaktan Eğitim)
- Endüstriyel Otomasyon
- Endüstriyel Otomasyon(Uzaktan Eğitim)
-Ev Cihazları Teknolojisi
- Hidroelektrik Santralleri
- Mekatronik
- Mekatronik (Uzaktan Eğitim)
- Termik Santral Makineleri
- Termik Santrallerde Enerji Üretimi
Bu programlarda meslek yüksek okuluna devam eden öğrenciler, öğrenim süreleri sonunda girecekleri dikey geçiş sınavı ile belirlenen kontenjandan faydalanarak lisans programlarına geçiş yapabilirler. Lisans öğrenimine başlama hakkını elde eden öğrencilere üniversiteleri tarafından Lisans Öğrenimine Hazırlık Programı uygulanır. Mesleki Eğitim Merkezleri çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alınan illerde ve meslek dallarında aday çırak, çırak, kalfa ve ustalara eğitim vermek ve çeşitli meslek kursları açmak suretiyle sanayinin ihtiyaç duyduğu nitelikli ara insan gücünü yetiştirmek amacıyla açılan eğitim kurumlarıdır.
Halk Eğitimi Merkezleri yaşam boyu öğrenme perspektifi içerisinde her zaman ve her yerde uygulanabilecek yaygın eğitim programları ile her yaş ve düzeyde bireylere eğitimsunmaktadır. Mesleki Eğitim Merkezlerinde, elektrik-elektronik Teknolojisi alanında eğitim
verilmektedir. Modüler programlarla meslek liseleri arasında paralellik sağlandığından dolayı yatay ve dikey geçişler olabilecektir

MEZUNİYET SONRASI

Elektronik bölümü mezunları kamu ve özel sektörlerde elektronik teknisyeni – teknikeri olarak çalışma sansına sahiptirler. Ayrıca TSK ve Emniyet teşkilatlarında ilgili unvan ile görev yapabilirler. Okuldan mezun olduktan sonra Çıraklık eğitim Merkezlerine müracaat ederek ustalık belgesi alarak kendine ait isletme açma yetkisine sahip olabilirler. Özellikle günümüz bilgi ve Elektronik çağı Elektronik mezunlarına yeni is alanlarını sunmaktadır. Gelir düzeyleri ise ilgili kurum ve kuruluşların kendi ücret politikasına göre değişmektedir. Fakat teknik unvan ile çalışmanın bir avantaj olduğu da gerçektir.

ÜNİVERSİTE

Elektronik Bölümü mezunlar Elektronik Öğretmenliği bölümüne ek puan alarak geçim yapabilirler. Ayrıca sınavsız Meslek Yüksek Okullarına geçim yapabilirler. Bunun yani sıra ÖSYM´nin belirlediği diğer tüm sayısal bölümlerde üniversite okuma sansına sahiptirler.